Dürziler Kimdir, Neye İnanır? Suriye’deki Konumları ve Tarihsel Süreç

Lübnan, Suriye ve İsrail gibi ülkelerde yaşayan bu topluluk, özellikle Suriye'de önemli bir azınlık konumunda. Peki Dürziler kimdir, neye inanırlar ve Suriye’deki rolleri nedir? İşte Dürziler hakkında merak edilenler...

Dürziler Kimdir? Dürziler, 11. yüzyılda Mısır’da kurulan İsmaili Şii geleneğinden türemiş özgün bir dini topluluktur. Adlarını, inanç sistemlerinin yayılmasında rol oynayan Muhammed bin İsmail el-Dürzi’den alırlar. Ancak Dürziler, El-Dürzi'yi değil, Hamza bin Ali el-Zali'yi gerçek kurucu olarak kabul ederler. Günümüzde Dürziler; Lübnan, Suriye, İsrail ve Ürdün başta olmak üzere Orta Doğu’da yaklaşık 1 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Bu topluluk, kendine özgü inanç yapısı, kapalı toplumsal düzeni ve güçlü kimlik bilinciyle tanınır. Dürzi İnancı Nedir?

Dürziliğin temelinde İslam inancından esinlenen fakat zamanla ayrışan mistik ve felsefi öğeler yer alır. Dürziliğin başlıca inanç özellikleri şunlardır:

• Gizli Öğreti: Dürzi dini öğretisi halka açık değildir. İnanç sistemleri, yalnızca "uqqal" (bilgeler) sınıfı tarafından bilinir ve yorumlanır.
• Reenkarnasyon (tenasüh): Dürziler, ruhun ölümsüz olduğuna ve beden değiştirdiğine inanır.
• Yedi Temel İlke: Sadakat, doğruluk, Allah’a teslimiyet gibi yedi ahlaki temel üzerine kuruludur.
• Peygamberlik Anlayışı: Hz. Muhammed'in son peygamber olduğuna inanmakla birlikte, Dürzilikte İslam peygamberlerinin yanı sıra Yunan felsefesi ve diğer kadim inançlardan da etkiler görülür.
• Dualizm ve Gizemcilik: İyi ve kötü arasındaki mücadeleye vurgu yapan, soyut ve sembolik anlamlar taşıyan güçlü bir metafizik yapı vardır.
• Dürzilerin Suriye’deki Konumu
• Suriye’deki Dürzi Nüfusu

Suriye’de yaklaşık 700 bin civarında Dürzi yaşadığı tahmin ediliyor. Bu topluluk, özellikle ülkenin güneyinde yer alan Süveyda (Suwayda) vilayetinde yoğunlaşmıştır. Süveyda, aynı zamanda “Cebel el-Dürzi (Dürzi Dağı)” olarak da bilinir ve Dürzilerin tarihsel merkezi kabul edilir.

Siyasi ve Askeri Duruşları

Dürziler, Suriye’deki iç savaş sürecinde dikkatli ve temkinli bir politika izlemiştir. Süveyda bölgesindeki Dürzi toplumu, genel olarak:

• Baas rejimiyle stratejik bir denge kurmuştur.
• Kendi bölgelerini korumak adına silahlı milisler oluşturmuştur.
• Radikal unsurların bölgeye sızmasına karşı direnç göstermiştir.

Özellikle IŞİD ve El Nusra gibi gruplara karşı Süveyda halkı, kendi öz savunma birlikleriyle mücadele etmiş, zaman zaman Esad rejimiyle iş birliği yapmıştır. Ancak bu iş birlikleri, Dürzilerin rejimi tamamen desteklediği anlamına gelmemektedir.

Toplumsal ve Kültürel Etkileri

Suriye'deki Dürziler, tarım ve ticaretle uğraşırken aynı zamanda eğitim düzeylerinin yüksek olmasıyla da tanınır. Toplumda kadınların da belirli roller üstlendiği görülür. Kültürel olarak Arap kimliğiyle bütünleşmiş olsalar da, Dürzi inancı nedeniyle kendilerini farklı bir dini-etnik topluluk olarak tanımlarlar. Dürziler Neden Önemli? Dürziler, bulundukları ülkelerde azınlık olmalarına rağmen, dengeleyici siyasi rolleri, güçlü aidiyet duyguları ve geleneksel yaşam biçimleri nedeniyle dikkat çekerler. Suriye’de Esad rejimi ile İslamcı muhalif gruplar arasında yaşanan iç savaşta tarafsız veya yerel savunmacı bir pozisyonda olmaları, hem topluluklarını korumalarına hem de dış politikada etkin bir faktör olmalarına neden olmuştur.  Kapalı Ama Etkili Bir Toplum Dürziler, Orta Doğu’nun sessiz ama etkili aktörlerinden biri olmaya devam ediyor. Dinsel olarak kapalı yapıları nedeniyle dışarıya fazla bilgi vermeseler de, bulundukları ülkelerin iç politikalarında oynadıkları roller oldukça büyük. Suriye’deki Süveyda merkezli varlıkları, hem kültürel miraslarını korumaları hem de stratejik konumları nedeniyle her zaman dikkatle izleniyor.